zaterdag, oktober 17, 2009

Boek.qué?

Hopla, weer een gepubliceerde lezersbrief, in De Morgen van 17/10. Deze is weldegelijk een stuk ingekort (maar de titel is wel behouden); ik weet echter niet meer van buiten waar, dus hieronder staat gewoon het origineel, en de stukken waar ik van denk dat ze geschrapt zijn staan cursief. Omdat mijn weblog toch nog steeds een beetje ondergeschikt is aan de krant...

Twee weken geleden reageerde ik op Alex Calliers 'Dood van een muziekindustrie' door onder meer te zeggen dat de boekenindustrie er nog niet zo veel last van had. Misschien vergis ik me, of misschien trekken Geert Joris en Kurt Van Damme wat vroeger aan de alarmbel, om hun 'schatkamer', zoals ze het zelf noemen, veilig te stellen.
Als we even voorbij gaan aan de ultrakapitalistische reflex om het gratis verspreiden van cultuurproducten 'ranzig' te noemen, en als we de zoveelste profetische roep van 'het einde van een industrie' ook als dusdanig klasseren tot 2012, blijkt het, opnieuw, te gaan om de stuiptrekkingen van een businessmodel. Misschien is dit wel het einde van het boek zoals we het kennen. Misschien is dit zelfs wel het einde van de onafhankelijke schrijver, die in rokerige café's mistige standpunten verdedigt, en misschien wordt het inderdaad onmogelijk worden om van het schrijven alleen te leven. Et alors? Mensen zullen altijd verhalen vertellen en mensen zullen altijd verhalen willen horen, lezen, zien of beleven. Dat is des mensen. Maar boeken zijn een technologische uitvinding, romans een literaire en de onafhankelijke schrijver een product van beide. Bijgevolg kunnen ze allen overbodig worden en in onbruik raken. Dat spijt me een beetje, want ik hou er wel van. Maar mijn kleinkinderen zullen niets missen.

vrijdag, oktober 02, 2009

Muziek, bijna net zou oud als prostitutie

Bij deze, de lezersbrief van mij die vandaag in De Morgen is gepubliceerd, als reactie op een opiniestuk van Alex Callier; aangezien De Morgen geen lezersbrieven online zet, doe ik het maar (ik denk dezelfde versie, maar schiet me niet dood; ook niet als er woorden anders zijn). Oh, en de titel is de mijne, maar die staat jammer genoeg niet mee in de krant.


Bij het lezen van de brief van Alex Callier (DM 30/09), moet ik onwillekeurig denken aan de industriële revolutie, toen nieuwe machines toelieten om een leger ambachtslui te vervangen door een handvol arbeiders. En ook toen waren er stemmen die er tegen fulmineerden, ingegeven door hun angst van de toekomst, over 'kwaliteitsverlies' en 'het einde van de sector'. Verandering is altijd pijnlijk voor diegenen die zich het vorige systeem zo eigen hebben gemaakt dat het voor hen het enige denkbare geworden is. Met de digitale revolutie is dit niet anders.

Dat een cd maken veel geld kost staat buiten kijf. Maar een film kost nog heel wat meer (een slagerij oprichten waarschijnlijk ook) en zelfs om een boek te schrijven heb je al heel wat geld nodig. Uiteraard hebben schrijvers tot op heden vrijwel uitsluitend voordelen ondervonden van de digitale revolutie. Het is echter verre van ondenkbaar dat over enkele jaren Amazon miljoenen verdient met haar e-reader, terwijl schrijvers nog maar een habbekrats krijgen voor hun plots makkelijk te downloaden boeken. Om die situatie te vermijden zal er waarschijnlijk een nieuw, of toch zeker een aangepast businessmodel uitgedacht moeten worden, iets wat de film- en muziekindustrie nu pas begint te overwegen.

Daarnaast hebben de technologieën die toelaten aan particulieren om met weinig middelen films en muziek te maken en verspreiden, er in de eerste plaats voor gezorgd dat er nieuwe genres ontstaan (Dogma films en electro, bijvoorbeeld) en dat de gatekeepers, film- en platenmaatschappijen, hun macht zien afkalven. Daarin lijkt de situatie op de beschrijving die Paul Krugman in dezelfde krant geeft van de energie-industrie: de stervende oude garde met geld en lobbyisten versus de piepjonge nieuwe garde die nog amper zelfbewust is.

De vergelijking die Callier maakt tussen muziek en voeding klopt trouwens niet: muziek leunt dichter aan bij medicijnen, waar de eerste pil miljoenen kost (door het onderzoek) en alle volgende vrijwel niets. De farma-industrie is ondertussen verplicht om generische geneesmiddelen te accepteren, maar de muziekindustrie zal de controle over al die kosteloze, identieke kopieën waarschijnlijk volledig verliezen, of is die al kwijt.

Ik ben het wel eens met Callier dat de huidige situatie onhoudbaar is. Loon naar werk, uiteraard. Maar klagen dat het allemaal te duur is, dat er te veel concurrentie is en dat het te moeilijk is voor jonge muzikanten is een  behoudensgezinde reflex. Of zijn Team William en The Blackbox Revelation (om er maar twee te noemen) niet jong en succesvol genoeg?

Folker Debusscher
student Communicatiewetenschappen (UA)