dinsdag, augustus 02, 2016

A single monkey with a single red button

Ah, de doodstraf. De brute oplossing van een nog brutere samenleving die in feite nog nooit iets opgelost heeft. Ik zou er in se misschien niet tegen zijn, als er een garantie aan verbonden zou kunnen worden dat er nooit iemand onterecht ter dood veroordeeld wordt. Maar dat kan niet, en bijgevolg is elke serieuze overweging om dit in te voeren niets meer dan een gênant toegeven aan de eigen onmacht.

Zoals slimmere mensen al terecht opmerkten, het hele doodstraf voorstel is vooral bedoeld om de grenzen van het discours te verleggen, zodat andere onmenselijkheden plots een beetje minder onmenselijk lijken. “Sure, we luisteren mensen af zonder gerechtelijk onderzoek; sure, we houden onschuldige mensen uren onder schot en noemen het achteraf hun eigen schuld; sure, we zullen eens kijken of we mensen onbeperkt kunnen vasthouden zonder proces; maar de doodstraf, nee, dat niet, dat gaat ons te ver (en misschien fronst Europa dan toch ook wel naar ons, als waren we Neder-Turkije).”

De stabiliteit van oorlog

Maar dit soort voorstellen lijkt me een logisch gevolg van de hele rits oorlogen die overheden allerhande tegen hun eigen burgers hebben uitgeroepen. Oorlogen tegen de armen, tegen de druggebruikers, tegen de terroristen, ze worden gevoerd met dezelfde strategieën als de Eerste Wereldoorlog: er is een vijand en die gaan we kapot maken, koste wat kost. Dat dit niet bepaald de efficiëntste strategieën zijn, merk je misschien aan het dodentol dat armoede en druggebruik, en in mindere mate terrorisme, op hun geweten hebben. Gelukkig krijgen we binnenkort straaljagers met nucleaire capaciteit?

Kijk, dit zijn complexe concepten met een veelheid aan oorzaken, een groot aantal variabelen en moeilijk meetbare factoren, en zonder eenvoudige oplossingen. Maar al dit wij-zij denken, dit bouwen van muren, in het echt en in ons hoofd, al dit ontmenselijken van de ander en verheerlijken van die primaire tribale reflex, dit kan onmogelijk goed eindigen op een planeet die de uitputting nabij is, met bewoners die een slechte dag verwijderd zijn van elkaar uit te roeien op een zo efficiënt mogelijke wijze.


Just read the damn book

Wat dan wel? Ik zou vage, ietwat hippy-dippy zaken kunnen vertellen, en dat doe ik ook af en toe, maar ik ga vooral ‘Utopia for Realists’van Rutger Bregman aanraden. Want voor we een betere wereld kunnen maken, moeten we eerst een idee hebben hoe we willen dat die er uit zal zien. Gelukkig krijgen we binnenkort straaljagers met nucleaire capaciteit…

dinsdag, maart 29, 2016

It's a sad, sad, panda...

ING lanceerde een tijdje terug een reclame campagne gericht op morele relativiteit. “Wij zorgen ervoor dat uw geld opbrengt; wat u ermee doet is uw zaak.” Met als bijkomende impliciete boodschap natuurlijk “Stel u niet te veel vragen over hoe wij zorgen voor uw opbrengst.” Maar, hè, banken. Zoals Penelopé Cruz als zei: what did you expect?

Het reclamefilmpje dat erbij hoorde, was best goed gemaakt, over een man die voor de zoveelste keer trouwde en waarschijnlijk niet voor de laatste keer. Een beetje triester en zieliger dan ze waarschijnlijk bedoelden, maar grappig genoeg. Al zegt het wel wat over het doelpubliek dat ze hopen te bereiken. In dezelfde campagne was er ook een pre-Star Wars filmpje gemaakt, met als slagzin ‘De light side of de dark side? Het is uw keuze. We doen alles om het mogelijk te maken.’ Het is nog een veel sterkere uiting van morele relativiteit, die eigenlijk symptomatisch is voor het kapitalistisch relativisme waar onze maatschappij van doordrongen is. Er is niets ‘goed’ of ‘slecht’, er is enkel ‘winstgevend’ of ‘verlieslatend’.

Als de slagzin was geweest ‘Malarianetten voor Afrika of kindhoertjes in Thailand? Het is uw keuze.’ zou het kot vast te klein geweest zijn, maar in se is het verschil tussen de twee verwaarloosbaar, als je enig besef van the dark side hebt. Doe wat u wil, wars van enige menselijkheid of wettelijkheid, wij zullen u ondersteunen (als u geld hebt, uiteraard). Classy.

“Maar, Folkeuheur!” Ja, daar ben je weer, jengelende lezer. En ik weet al was je gaat zeggen, dat ik een grote nerd ben en al dit soort zaken veel te serieus neem en dat dit natuurlijk nooit de bedoeling was en si en la. Goed, ik geef het toe, ik ken the Sith Code, het credo van the dark side. Maar weet u wie dit ook kent (het was een hele omweg, maar we zijn er geraakt)? Bart De Wever.

Dat hij het kent zegt op zichzelf natuurlijk niets, behalve dat Bart De Wever een grote nerd is. Maar hij spreekt ook zijn bewondering uit voor the Empire: “Veel beter gestructureerd, mooie uniformen, die mannen hebben hun zaken op orde.” Je weet wel, dat fictieve rijk dat op geheel onsubtiele wijze is geïnspireerd door nazi Duitsland en Mussolini Italië. Hij zegt het natuurlijk in de eerste plaats omdat hij een relneef is, het minder interessante en minder geïnspireerde familielid van de relnicht. Maar toch lijkt dwepen met fascisme, zelfs al is het fictief fascisme, niet de beste zet voor een politicus, en al helemaal niet voor een burgervader. Al leg ik mijn verwachtingen vast te hoog voor iemand die duidelijk het kapitalistisch relativisme meer genegen is dan het idee dat alle mensen broeders zijn, Ode an die Freude be damned.

Tot slot (sorry, de coherente conclusies zijn ten hemel opgestegen): aanslagen zijn heel erg en angstaanjagend, maar als ik onmiddellijk de ramp met de Herald of Free Enterprise (193 doden door een onnozele menselijke fout) voor de geest kan halen, is “zwartste dag sinds de Tweede Wereldoorlog” dan niet nodeloos pathetisch? Of was het doelbewust pathetisch?

Ach, hier, heb een bezitterige panda.

maandag, november 16, 2015

For the love of my wife

Afgelopen vrijdagnamiddag voelde ik voor het eerst in een lang tijd voldoende frustratie om nog eens een blogpost te schrijven. Simone van Saarloos, de jonge, Nederlandse filosofe die zich in zeer matig Nederlands (“jij wilt”? “temperaturen” als werkwoord waar ze gewoon ‘meten’ bedoelt?) wil afzetten tegen het “monogame dogma”, maar daarbij vooral te kennen geeft dat ze nog echt jong is en maar moeilijk voorbij het spannende verliefheidsconcept kan kijken.

Ik had er al een tijdje over nagedacht, over die post; ik zou moeten oppassen om niet al te oud en cynisch over te komen, misschien door het gebruik van een term als ‘ware liefde’, maar dan niet met mierzoete fantasietjes, eeuwigdurende passie en andere illusies. Eerder met zaken als stabiliteit, geborgenheid, vertrouwen, het werk dat je er sowieso moet insteken, en de gigantische return-on-investment die je daar uithaalt. (Er was nog wat werk nodig om dat stuk iets minder klinisch te maken.)

Ook zou ik het over haar denkfout hebben, waarin ze lijkt te denken dat monogame mensen maar met één iemand een liefdesrelatie, laat staan een relatie tout court hebben. Ik heb genoeg mensen naast mijn vrouw die ik liefheb, en die mijn leven vervolledigen op manieren die mijn vrouw niet kan of niet wil. Zo zou het geen probleem mogen zijn om eens naar een concert of een skigebied te gaan met iemand anders dan je (primaire) partner. Dat betekent echter niet dat ik seks met hen heb (gelukkig maar, in de meeste gevallen).

Wijzen op het feit dat relaties die op ‘frictie’ draaien meestal geen lang leven beschoren zijn, stond eveneens hoog op mijn lijstje, monogaam, polygaam, of wat dan ook. Maar ik zou er ook op moeten wijzen dat ik polyamorie niet per definitie afwijs. Toch niet bij anderen, ikzelf heb nu al te weinig tijd om mijn ene primaire relatie en tig andere relaties te onderhouden. Het schreeuwen om het afschaffen van “het monogame dogma” lijkt me echter iets dat in elke andere generatie wel eens terugkomt, maar slechts in zeldzame gevallen overleeft tot op middelbare leeftijd. Relaties zijn immers veel werk, en hoe hechter hoe meer werk.

Maar dan werd het vrijdagavond en leek dit alles een stuk minder relevant. Ik kroop wat dichter bij mijn vrouw om mijn pessimistische zelf wat te temperen en hoopte dat de jonge, Nederlandse filosofe toch minstens één iemand had om zich ook tegenaan te kunnen drukken.

Of toch zeker deze link.

donderdag, oktober 08, 2015

Misschien is het maar beter zo

Ey, ik sta in de krant!

Achter een paywall, weliswaar, dus krijgen jullie hier het hele, deprimerende tekstje, zonder de foto die me er de hele tijd aan herinnert dat ik best die tuinmuur nog eens probeer schoon te maken.


‘Als mijn generatie pessimistisch is over de toekomst, is dat wellicht omdat de problemen van vandaag nog altijd dezelfde zijn als twintig jaar geleden’, zegt Folker Debusscher, webbeheerder bij de socialistische mutualiteiten. ‘Groeiende ongelijkheid, verwoesting van het milieu, misdaden tegen de mensheid: zulke zaken los je niet op individueel niveau op en alle structuren en instanties die hiermee bezig zouden moeten zijn, schieten keer op keer schromelijk tekort. Er is geen alternatief, lijkt het wel, behalve de afgrond waar we allemaal langzaam naar op weg zijn.’

Het bewijs daarvoor vindt Debusscher in discussies die – helaas – decennialang actueel blijven. ‘Als je bijvoorbeeld aan het nut twijfelt van absurd dure gevechtsvliegtuigen met nucleaire mogelijkheden, word je naïef genoemd. Terwijl er geen enkele rationele gedachtegang is die begint met dat soort vliegtuigen en eindigt met een veiligere wereld. Maar als mensen bang zijn, hebben ze niets aan rationaliteit en willen ze enkel een schuldige en wat stoere praat.’

‘Toch denk ik niet dat alle hoop per se verloren is. Veel mensen, ook ik, leven bewuster, proberen hun negatieve impact te beperken en waar ze kunnen wat tijd of geld vrij te maken voor wie het nodig heeft. En dat bewustzijn is soms best vermoeiend. Als mijn vrouw en ik nadenken over kinderen, kan het niet enkel nog over ons en over het kind gaan, maar moeten we de hele wereld meenemen in die overweging. Willen of niet, want dat perspectief zit er intussen ingebakken. Ik ben geen wereldverbeteraar, maar ik wil wel mijn best doen om de wereld niet slechter te maken. Al vrees ik dat het nog veel erger zal worden voor het beter wordt.’

woensdag, september 30, 2015

Kabeltje trekje

Nu ik mijn vrouw eindelijk zo ver gekregen heb om voor haar gsm-abonnement over te stappen van Telenet naar Mobile Vikings, werd het ook eens tijd om te kijken of we geen beter/sneller/ongelimiteerd/goedkoper internet konden krijgen bij een andere provider dan dat Telenet. Een luxeprobleem in feite, maar we kijken genoeg Netflix, zo blijkt, dat een downloadlimiet van 100GB net te nipt is om dit de hele tijd in hoge definitie te doen.

Maar dat was buiten de waard gerekend, die sinds kort enkel als Proximus door het leven gaat. Wij leven immers in een huis dat hip en modern genoeg is om niet over een vaste telefoonlijn te beschikken. En dat is, blijkbaar, het einde van het verhaal. Want er is geen enkele mogelijkheid om een vaste lijn te laten aanbrengen in een bestaand huis zonder ook ineens klant te worden van Proximus. (Als je iets bouwt, kan het wel, voor een overzichtelijke €90.) Dat levert me echter niet zo veel op, want voor dezelfde prijs krijgen we dan hetzelfde downloadlimiet, een iets hogere snelheid en een installatie kost van €60 die vast toch niet het leggen van de vaste lijn dekt. Oh, en een aansluiting bij Proximus, natuurlijk, wat ik toch ten allen prijze wil vermijden.

Jammer, dat, maar toch ook een beetje misbruik van monopoly, lijkt me. Want als Proximus per se als enige die kabels mag leggen (wat ik wel snap, anders krijg je binnen de kortste keren een onontwarbaar kluwen), zouden ze toch ook de mogelijkheid moeten bieden om niet-klanten zo kabel te verstrekken.

En dus blijven we nu bij ons zeer pejoratief genaamde ‘Basic Internet’, “Voor een basis internet gebruik” (volgens mij is ‘internetgebruik’ één woord), met downloadlimiet en matige snelheid. En kijken we naar Netflix op de standaarddefinitie. The horror…

maandag, september 21, 2015

Tandengeknars in een glas water

Dat dit een nieuwe blogpost waard is, na zo veel maanden stilte waarin zo veel gruwel en onnozeliteiten de revue passeerden, verbaast mij evenzeer als u, misschien zelfs meer. Maar toch, hier zijn we, om even de nodeloze dramatiek aan te kaarten van “De grote verliezer van de verkiezingen was de democratie”

Beetje context: er waren gisteren Griekse parlementsverkiezingen, de eerste na de boksmatch tussen Syriza, de linkser-dan-waar-Europa-zich-comfortabel-bij-voelt regeringspartij van het (toen en nu) noodlijdende Griekenland en de Europese Troika, die ongeveer evenveel menselijkheid en economische logica aan de dag legde als een karikaturale loanshark; “stap één, betaal ons terug, stap twee, kijk of er nog genoeg geld over is om je gezin eten te geven.” Niet bepaald een feest van de democratie, die onderhandelingen.

Om dan nu de verkiezingen, waar 55% van de kiesgerechtigden voor opdaagde, een nederlaag voor de democratie te noemen, lijkt me simpelweg een beetje onnozel. Omdat het verre van de laagste opkomst is voor verkiezingen in Europa in de laatste vijf jaar (bijvoorbeeld bij de Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen in 2014 daagde maar 53% op). Omdat bij de vorige twee parlementsverkiezingen in Griekenland (januari van dit jaar en juni 2012) de opkomst telkens rond de 63% schommelde. Omdat ik me kan inbeelden dat het weinig zin lijkt te hebben om opnieuw en opnieuw naar een stembus te trekken als de verkozen regering en waar ze voor staan vervolgens toch wordt weggehoond door mensen als Schäuble en Dijsselbloem

Van Overtveldt is ondertussen ontgoocheld, ik neem aan omdat het plan in de eerste plaats was om Syriza weg te krijgen. "De uitlatingen van Tsipras als premier zeggen veel: dat het huidige financieringprogramma van Griekenland wel onderhandeld moest worden, maar dat het niet met zijn volle hart is gebeurd. En die man moet dat dan gaan uitvoeren?" Zo’n uitspraak zegt veel over zijn gebrek aan introspectie. Een Vlaams-nationalist, wat heeft die eigenlijk te zoeken in een Belgische regering? Zo iemand kan toch nooit met volle overtuiging de job doen waarvoor-ie verkozen is? Verraadt hij zijn functie of zijn overtuiging?

Wel, euh, sorry voor het storen en ga gerust verder waar u gebleven was. En tot de volgende keer, als er weer iets kleins in de marge mij mateloos stoort, terwijl ik het grotere onrecht schouderophalend laat passeren. Of was het schokschouderend?

dinsdag, juni 02, 2015

The truth, the whole truth, and nothing but the truth

Het grootste probleem met leugendetectors is niet dat ze fysieke symptomen van nervositeit meten. Dat vormt natuurlijk problemen met de betrouwbaarheid, zoals Ocean’s Eleven al overtuigend aantoonde. Maar zelfs als we daar voorbij zouden geraken en een apparaat kunnen ontwikkelen dat onomstotelijk bewijs levert of iemand al dan niet de waarheid spreekt, hebben we nog steeds geen mogelijkheid om zeker te zijn dat dit waar is.

Weg van de minste relevantie

De simpelste voorbeelden hiervan zijn, jammer genoeg, ook de minst relevante. Vraag aan een fascist en een anarchist wat het grootste probleem in onze maatschappij is, en ze zullen brullen over te veel en te weinig vrijheid, helemaal zeker van hun gelijk. We kunnen allemaal vast mensen bedenken die rotsvast overtuigd zijn van inzichten die, voor zo ver wij de wereld kennen, ronduit fout zijn. De kans dat deze mensen eigenlijk hetzelfde wereldbeeld hebben, maar dit verbergen omdat ze snode plannen aan het uitvoeren zijn, is zeer, zeer klein. Jammer genoeg.

“Maar Folkeu-heur,” merkt u niet geheel onterecht op, “daar wordt zo’n leugendetector toch niet voor gebruikt?! Het gaat over moordzaken, en zo. Criminelen! Mensen die moedwillige de sociale orde verstoren!” Los van die tamelijk kleinburgelijke visie op criminaliteit, klopt het natuurlijk dat er geen leugendetector gaat ingezet worden bij het zoeken naar oplossingen voor maatschappelijke problemen. 

I have a memory

Ik ben er zelf nog niet uit of er iets als een objectieve realiteit bestaat*, maar dat er geen objectieve beleving van die realiteit bestaat, laat staan een objectieve herinnering eraan, dat lijkt me dan weer logisch. Leuk weetje, helaas zonder bronvermelding: onze herinneringen aan een gebeurtenis worden, na verloop van tijd, vervangen door herinneringen aan onze herinneringen. Als een ettelijke malen overgetekend schilderij, telkens licht gewijzigd onder invloed van wie we op dat moment zijn, gaan onze herinneringen bij elk herinneren steeds wat verder afstaan van die objectieve realiteit. Maar dat is niet erg, want we weten toch wat die was? Behalve natuurlijk bij al die keren dat ooggetuigen een dader aanwezen die in de verste verte niet leek op de eigenlijke, voor-zover-mogelijk-objectief-vastgestelde dader. 

Neem nu deze man in dit artikel dat toevallig heel goed aansluit bij dit stuk. Een man die negen jaar geleden al dan niet zijn vriend heeft doodgeschoten. En die nu door een bedrijf dat beweert via fMRI-hersenscans**  te kunnen zien of iemand liegt of niet, volledig onschuldig wordt genoemd. Door een bedrijf dat vast al veel geld heeft gepompt in die techniek en nog meer geld nodig heeft (zeker zolang het nog nooit gebruikt is in een rechtszaak). Door een bedrijf dat ofwel Truthful Brain heet, ofwel No Lie MRI, dat is niet helemaal duidelijk.

Niet dat het per definitie oplichterij en hete lucht is (hoewel ik ondertussen best sceptisch ben), misschien kan het zelfs wel nuttig zijn, ooit, voor iemand, in een bepaalde omstandigheid. (Al geldt dat wel voor alles, neem ik aan.) Maar wat met de inherente onzekerheid van onze realiteit?

WAT MET DE INHERENTE ONZEKERHEID?!

Niemand die het weet…


*  binnen het referentiekader van het menselijke zijn, uiteraard. Daarbuiten zijn alle weddenschappen opgezegd (of uitgeschakeld, zoals Google Translate zegt).
** jaja, elke functional magnetic resonance imaging scan is een hersenscan, maar soms is duidelijkheid een pleonasme.

maandag, april 13, 2015

For science!

Het is me vorige keer duidelijk niet gelukt om u warm te maken voor the World Community Project. U weet wel (duidelijk niet), het programma dat als screensaver fungeert, maar uw computer eigenlijk een klein deeltje van een wereldwijde supercomputer maakt die helpt bij het onderzoek naar onder andere kanker en aids. Installeer het dus maar en help de wereld, zelfs als u denkt dat u uw computer altijd uitschakelt als-ie niet gebruikt wordt (proficiat, wel, maar dat doet u vast niet elke keer).

Daar wil ik het echter niet over hebben nu, want er is me iets veel fascinerender, maar oneindig veel nuttelozer onder ogen gekomen: the button. The Button!

Reddit, voor moest u het niet kennen, is een gigantisch forum, waar zowat elk denkbaar onderwerp een eigen onderdeel heeft, een zogenaamde subreddit.  Inclusief 'rule 34', al zou dat ons veel te ver leiden.
Op 1 april verscheen the button, een knop met ernaast een timer die terugtelt van zestig seconden. Elke keer iemand op de knop drukt, begint de teller terug van zestig. En iedereen mag slechts één maal op de knop drukken. "iedereen" is in dit geval "iedereen die vóór 1 april een Reddit account had". Afhankelijk van hoeveel seconden er nog op de timer stonden, krijg je een ander kleurtje achter je naam.

Ondertussen is het dertien april en is de timer nog niet op nul geraakt. Al meer dan zevenhonderdduizend mensen hebben op de knop gedrukt en hoewel de timer ondertussen al af en toe onder de dertig seconden duikt, blijft dit toch een zeldzaamheid.

Als u zich nu afvraagt wat het nut ervan is, benadert u het probleem vanuit het verkeerde perspectief. Net zoals het leven zelf, kan, mag en moet iedereen de eigen doelen bepalen. (En net zoals het leven worden er mooie visualisaties van gemaakt.)

Sommigen drukken niet en kijken neer op al wie dit wel doet, alsof hun onthouding hen beter maakt dan de rest. Anderen doen alsof ze tot de vorige groep behoren, in de hoop de timer sneller naar beneden te krijgen en dan alsnog te drukken. Want lager is beter, want zeldzamer; dat heeft iedereen wel door. Behalve de mensen die voor het eerst op de pagina komen en achteloos op de knop drukken. Is dat niet wat je doet met knoppen?

Niemand dit het weet.

Maar ik druk niet. Nog niet.

For science!



woensdag, april 01, 2015

De wereld is van helemaal niemand

Een artikel van De Morgen, gebaseerd op een Reddit-post, verhaalt de virtuele gruwel die mensen in The Sims uithalen. Mij is dat nooit gelukt, die fysieke en psychologische terreur. Ik wou winnen, verdomme! Vaardigheden maximaliseren en het opperste geluk uit het onderste van de kan halen, dat was mijn doel. Het lukte alleszins beter dan in mijn eigen leven. *sad trumpet*

Maar het lijden van de ene, is het entertainment van de ander. We zitten nog niet op het niveau van een nationaal spelprogamma, waarbij verschillende teams, elk met een verschillende, levensbedreigende ziekte (“Vanavond, ALS tegen Parkinson! Geen goed nieuws voor de zenuwen, dus!), het tegen elkaar moeten opnemen in een reeks grappige en (vooral) vernederende rondes, in de hoop wat geld en goodwill los te krijgen van een steeds minder geïnteresseerd publiek. Maar Kom op tegen Kanker geeft me toch elk jaar een wrang gevoel.

Voor we verder gaan: geen kwaad woord over Kom op tegen Kanker an sich. Zij vervullen een broodnodige functie in de huidige situatie en doen dat goed. Dus koop die single (die net als alle andere liefdadigheids-bekende-mensen-covers geen enkele muzikale meerwaarde biedt) en bedenk dan dat het toch wat schrijnend is dat dit de manier is waarop een aanzienlijk deel van het kankeronderzoek gefinancierd wordt.

Ik moet ook niet overdrijven, zo blijkt (alweer), want cijfers van de Stichting tegen Kanker (p.6) laten zien dat er in 2008 10 miljoen euro uit de filantropie kwam en 50 miljoen uit overheidsbronnen.  Al blijven dat allebei een type nootjes naar keuze in vergelijking met, ik zeg maar wat, de subsidies voor bedrijfswagens (800 miljoen [edit: sorry, zei ik 800 miljoen? Dat moest (€2.763*722.000 auto's =) 2 miljard per jaar zijn.], of straaljagers die nucleaire bommen moeten kunnen droppen (verschillende miljarden en ook “seriously, what the fuck, Belgium?”).

Individuen die bijdragen aan het verbeteren van de wereld, het zal uiteraard noodzakelijk blijven. Dus koop die single (liefst digitaal), smijt het weg en luister naar het origineel (want dat is beter).

En download eventueel tussendoor ook de applicatie van the World Community Grid, die als screensaver uw computer gebruikt als klein onderdeel van een wereldwijde supercomputer die berekeningen uitvoert voor onder andere kanker-, aids- en malariaonderzoek. Er zijn nog veel meer projecten en je kan zelf kiezen dewelke je steunt. Weinig moeite (zoals een Facebook-like), veel opbrengst (in tegenstelling tot een Facebook-like).

En zo komen we weer een stapje dichter bij die onvermijdelijke toekomst.

dinsdag, maart 03, 2015

Hoop doet van alles

Het is een eigenaardige zinsnede, die 'plicht tot sterven'. Wees gerust, ik ga me hier niet mengen in het huidige euthanasie'debat', voornamelijk omdat ik de bisschoppen oneerlijk vind in hun ad infinitum doorgetrokken argumenten. De huidige structuren en wetgeving zijn in de eerste plaats gericht op de bescherming van het individu en ik durf mijn hand er voor in een vuurtje te steken dat er in België nog nooit lichtzinnig euthanasie is gepleegd.

Anderzijds heb ik natuurlijk ook (net als de bisschoppen, vermoed ik) Soylent Green gezien. "Soylent Green is made out of people!" Dat is vast een mooie segue naar Dagen zonder Vlees, en de geïnternaliseerde schuldgevoelens die deze actie, nochtans gericht op bewustmaking en patroondoorbreking, blijkbaar oproept. Maar het gaat nu even niet over Dagen zonder Vlees.

De bisschoppen verwijzen smalend naar de plicht tot sterven die volgens hen de mensen aangepraat wordt. Ik wist niet dat iemand daar nog aan twijfelde, aan die plicht tot sterven. Natuurlijk niet in die karikaturale katholieke versie, waarbij het lief van de dochter (samen in zonde levend) klaagt over het vele geld dat het rusthuis van pepe kost en wordt het geen tijd dat hij niet enkel aan zichzelf denkt maar ook aan de last die hij voor zijn familie is, et cetera. Dat aanbrengen als reden voor euthanasie zal door geen enkele dokter* aanvaard worden.

Maar de plicht tot sterven is meer dan een flauwe retorische truck. Het is de essentie van ons menselijk bestaan. Elke generatie groeit op in de wereld van haar ouders. Voor ze echter zelf kinderen kunnen maken, moeten ze zich die wereld toe-eigenen. En dat is slechts een mogelijkheid als de vorige generatie op een bepaald moment haar schop afkuist. Enkel zo kunnen ideeën en maatschappij evolueren.

Tot voor kort hoefde er niet over nagedacht te worden. Integendeel zelfs, de katholieke kerk (om maar iemand te noemen) kon probleemloos haar "leven is goed, lijden is beter" doctrine verspreiden. Beter een leven in pijn, dan geen leven; er valt vast iets voor te zeggen, maar wat mij betreft mag elkeen dat voor zichzelf uitmaken. Tot we op het punt komen dat we de natuurlijke dood overwinnen.

Straks, over vijf minuten, vijf jaar, vijf decennia, vijf eeuwen, straks zullen we niet meer per ongeluk sterven. Iedereen leeft tot ze er genoeg van hebben. En plots vertraagt onze maatschappij. Kinderen worden uitgesteld, zijn niet meer nodig, hoogstens een frivole hobby. Dezelfde oude mannen en vrouwen (mag ik hopen, tegen dan) blijven eeuwen aan de macht, gebruiken dezelfde manieren en methodes om dezelfde dingen te doen. Onze maatschappij begint te kreunen onder haar eigen statisch gewicht, tot de barsten scheuren worden, en de scheuren beginnen af te brokkelen. Stagnatie is geen manier van leven en uiteindelijk blijven er enkel nog verstilde mensen over, the skeleton kings and queens, die zich afvragen wat het nut toch is van dit zich voortslepende tranendal.

De plicht tot sterven staat niet in tegenstelling tot het recht op leven. Integendeel, het ene kan niet bestaan zonder het andere. Maar we hebben geen inherente plicht tot leven, laat staan dat zoiets van hogerhand opgelegd kan worden. Hoogstens een recht op sterven, als ultieme manier om de eer aan onszelf te houden.

Om maar te zeggen: bel je ouders nog eens. Dat zullen ze vast fijn vinden.

* ja, ja, er zijn altijd kwakzalvers. Daarom heb je een second opinion nodig.