Is gelijkheid misschien de oplossing voor één of twee samenlevingsproblemen?
In reactie op Marc De Vos (DM 13/04).
Het is me, na drie lezingen, nog steeds niet duidelijk waarom professor De Vos zijn bijdrage (DM 13/04) precies geschreven heeft. Wat als het inderdaad is zoals De Vos zegt, dat samenlevingen met meer maatschappelijk vertrouwen ‘gewoon’ meer aan inkomensverdeling doen? Zolang we geen manier hebben om dit maatschappelijk vertrouwen op te krikken, lijkt het toch geen slecht idee om op z’n minst eens te kijken wat er gebeurt als we de inkomensongelijkheid ‘gewoon’ iets minder extreem maken.
Of zijn we zelfs daar niet Scandinavisch genoeg voor? Want laten we wel wezen, wij zijn geen Scandinaven. Maar we zijn ook geen Fransen, Britten of Amerikanen, en toch hebben we een parlementaire democratie, een grondwet en een lichte neiging tot vetzucht. Cultuur is geen persoons- of locatiegebonden iets en werd al geëxporteerd en geïmporteerd nog voor er een monetair systeem bestond.
Maar dit monetair systeem blijkt uiteindelijk de grootste struikelblok. Want meer inkomensgelijkheid zou de opkomende economieën afremmen; een schande, nadat we ons er al jarenlang zo hard voor hebben ingezet... Meer inkomensgelijkheid zou zelfs niet mogelijk zijn in een kenniseconomie en zou in feite niets meer of minder betekenen dan de ondergang van ons systeem. Enorme overheidsschulden, geen sociale zekerheid en vergeet al helemaal enige vorm van innovatie en investering.
Daar komt het op neer, volgens professor De Vos: ongelijkheid is inherent aan het systeem en veel meer dan wat formele steunbetuiging aan menselijke gelijkheid kunnen we niet geven, omdat het systeem altijd de hoogste prioriteit heeft. Geen ongelijkheid, geen systeem; geen systeem, blinde paniek.
“Ongelijkheid heeft nadelen,” eindigt professor De Vos, “maar meer gelijkheid is ook niet gratis.” Uiteraard, maar waar ongelijkheid voornamelijk in natura betaald wordt door de onderlaag, worden de kosten van gelijkheid door de hele maatschappij gedragen.
Kunnen we daar niet op z’n minst naar proberen te streven?
Folker
