Het is een eigenaardige zinsnede, die 'plicht tot sterven'. Wees gerust, ik ga me hier niet mengen in het huidige euthanasie'debat', voornamelijk omdat ik de bisschoppen oneerlijk vind in hun ad infinitum doorgetrokken argumenten. De huidige structuren en wetgeving zijn in de eerste plaats gericht op de bescherming van het individu en ik durf mijn hand er voor in een vuurtje te steken dat er in België nog nooit lichtzinnig euthanasie is gepleegd.
Anderzijds heb ik natuurlijk ook (net als de bisschoppen, vermoed ik) Soylent Green gezien. "Soylent Green is made out of people!" Dat is vast een mooie segue naar Dagen zonder Vlees, en de geïnternaliseerde schuldgevoelens die deze actie, nochtans gericht op bewustmaking en patroondoorbreking, blijkbaar oproept. Maar het gaat nu even niet over Dagen zonder Vlees.
De bisschoppen verwijzen smalend naar de plicht tot sterven die volgens hen de mensen aangepraat wordt. Ik wist niet dat iemand daar nog aan twijfelde, aan die plicht tot sterven. Natuurlijk niet in die karikaturale katholieke versie, waarbij het lief van de dochter (samen in zonde levend) klaagt over het vele geld dat het rusthuis van pepe kost en wordt het geen tijd dat hij niet enkel aan zichzelf denkt maar ook aan de last die hij voor zijn familie is, et cetera. Dat aanbrengen als reden voor euthanasie zal door geen enkele dokter* aanvaard worden.
Maar de plicht tot sterven is meer dan een flauwe retorische truck. Het is de essentie van ons menselijk bestaan. Elke generatie groeit op in de wereld van haar ouders. Voor ze echter zelf kinderen kunnen maken, moeten ze zich die wereld toe-eigenen. En dat is slechts een mogelijkheid als de vorige generatie op een bepaald moment haar schop afkuist. Enkel zo kunnen ideeën en maatschappij evolueren.
Tot voor kort hoefde er niet over nagedacht te worden. Integendeel zelfs, de katholieke kerk (om maar iemand te noemen) kon probleemloos haar "leven is goed, lijden is beter" doctrine verspreiden. Beter een leven in pijn, dan geen leven; er valt vast iets voor te zeggen, maar wat mij betreft mag elkeen dat voor zichzelf uitmaken. Tot we op het punt komen dat we de natuurlijke dood overwinnen.
Straks, over vijf minuten, vijf jaar, vijf decennia, vijf eeuwen, straks zullen we niet meer per ongeluk sterven. Iedereen leeft tot ze er genoeg van hebben. En plots vertraagt onze maatschappij. Kinderen worden uitgesteld, zijn niet meer nodig, hoogstens een frivole hobby. Dezelfde oude mannen en vrouwen (mag ik hopen, tegen dan) blijven eeuwen aan de macht, gebruiken dezelfde manieren en methodes om dezelfde dingen te doen. Onze maatschappij begint te kreunen onder haar eigen statisch gewicht, tot de barsten scheuren worden, en de scheuren beginnen af te brokkelen. Stagnatie is geen manier van leven en uiteindelijk blijven er enkel nog verstilde mensen over, the skeleton kings and queens, die zich afvragen wat het nut toch is van dit zich voortslepende tranendal.
De plicht tot sterven staat niet in tegenstelling tot het recht op leven. Integendeel, het ene kan niet bestaan zonder het andere. Maar we hebben geen inherente plicht tot leven, laat staan dat zoiets van hogerhand opgelegd kan worden. Hoogstens een recht op sterven, als ultieme manier om de eer aan onszelf te houden.
Om maar te zeggen: bel je ouders nog eens. Dat zullen ze vast fijn vinden.
* ja, ja, er zijn altijd kwakzalvers. Daarom heb je een second opinion nodig.
