A single monkey with a single red button

Ah, de doodstraf. De brute oplossing van een nog brutere samenleving die in feite nog nooit iets opgelost heeft. Ik zou er in se misschien niet tegen zijn, als er een garantie aan verbonden zou kunnen worden dat er nooit iemand onterecht ter dood veroordeeld wordt. Maar dat kan niet, en bijgevolg is elke serieuze overweging om dit in te voeren niets meer dan een gênant toegeven aan de eigen onmacht.

Zoals slimmere mensen al terecht opmerkten, het hele doodstraf voorstel is vooral bedoeld om de grenzen van het discours te verleggen, zodat andere onmenselijkheden plots een beetje minder onmenselijk lijken. “Sure, we luisteren mensen af zonder gerechtelijk onderzoek; sure, we houden onschuldige mensen uren onder schot en noemen het achteraf hun eigen schuld; sure, we zullen eens kijken of we mensen onbeperkt kunnen vasthouden zonder proces; maar de doodstraf, nee, dat niet, dat gaat ons te ver (en misschien fronst Europa dan toch ook wel naar ons, als waren we Neder-Turkije).”

De stabiliteit van oorlog

Maar dit soort voorstellen lijkt me een logisch gevolg van de hele rits oorlogen die overheden allerhande tegen hun eigen burgers hebben uitgeroepen. Oorlogen tegen de armen, tegen de druggebruikers, tegen de terroristen, ze worden gevoerd met dezelfde strategieën als de Eerste Wereldoorlog: er is een vijand en die gaan we kapot maken, koste wat kost. Dat dit niet bepaald de efficiëntste strategieën zijn, merk je misschien aan het dodentol dat armoede en druggebruik, en in mindere mate terrorisme, op hun geweten hebben. Gelukkig krijgen we binnenkort straaljagers met nucleaire capaciteit?

Kijk, dit zijn complexe concepten met een veelheid aan oorzaken, een groot aantal variabelen en moeilijk meetbare factoren, en zonder eenvoudige oplossingen. Maar al dit wij-zij denken, dit bouwen van muren, in het echt en in ons hoofd, al dit ontmenselijken van de ander en verheerlijken van die primaire tribale reflex, dit kan onmogelijk goed eindigen op een planeet die de uitputting nabij is, met bewoners die een slechte dag verwijderd zijn van elkaar uit te roeien op een zo efficiënt mogelijke wijze.

Just read the damn book

Wat dan wel? Ik zou vage, ietwat hippy-dippy zaken kunnen vertellen, en dat doe ik ook af en toe, maar ik ga vooral ‘Utopia for Realists’van Rutger Bregman aanraden. Want voor we een betere wereld kunnen maken, moeten we eerst een idee hebben hoe we willen dat die er uit zal zien. Gelukkig krijgen we binnenkort straaljagers met nucleaire capaciteit…

It's a sad, sad, panda...

ING lanceerde een tijdje terug een reclame campagne gericht op morele relativiteit. “Wij zorgen ervoor dat uw geld opbrengt; wat u ermee doet is uw zaak.” Met als bijkomende impliciete boodschap natuurlijk “Stel u niet te veel vragen over hoe wij zorgen voor uw opbrengst.” Maar, hè, banken. Zoals Penelopé Cruz als zei: what did you expect?

Het reclamefilmpje dat erbij hoorde, was best goed gemaakt, over een man die voor de zoveelste keer trouwde en waarschijnlijk niet voor de laatste keer. Een beetje triester en zieliger dan ze waarschijnlijk bedoelden, maar grappig genoeg. Al zegt het wel wat over het doelpubliek dat ze hopen te bereiken. In dezelfde campagne was er ook een pre-Star Wars filmpje gemaakt, met als slagzin ‘De light side of de dark side? Het is uw keuze. We doen alles om het mogelijk te maken.’ Het is nog een veel sterkere uiting van morele relativiteit, die eigenlijk symptomatisch is voor het kapitalistisch relativisme waar onze maatschappij van doordrongen is. Er is niets ‘goed’ of ‘slecht’, er is enkel ‘winstgevend’ of ‘verlieslatend’.

Als de slagzin was geweest ‘Malarianetten voor Afrika of kindhoertjes in Thailand? Het is uw keuze.’ zou het kot vast te klein geweest zijn, maar in se is het verschil tussen de twee verwaarloosbaar, als je enig besef van the dark side hebt. Doe wat u wil, wars van enige menselijkheid of wettelijkheid, wij zullen u ondersteunen (als u geld hebt, uiteraard). Classy.

“Maar, Folkeuheur!” Ja, daar ben je weer, jengelende lezer. En ik weet al was je gaat zeggen, dat ik een grote nerd ben en al dit soort zaken veel te serieus neem en dat dit natuurlijk nooit de bedoeling was en si en la. Goed, ik geef het toe, ik ken the Sith Code, het credo van the dark side. Maar weet u wie dit ook kent (het was een hele omweg, maar we zijn er geraakt)? Bart De Wever.

Dat hij het kent zegt op zichzelf natuurlijk niets, behalve dat Bart De Wever een grote nerd is. Maar hij spreekt ook zijn bewondering uit voor the Empire: “Veel beter gestructureerd, mooie uniformen, die mannen hebben hun zaken op orde.” Je weet wel, dat fictieve rijk dat op geheel onsubtiele wijze is geïnspireerd door nazi Duitsland en Mussolini Italië. Hij zegt het natuurlijk in de eerste plaats omdat hij een relneef is, het minder interessante en minder geïnspireerde familielid van de relnicht. Maar toch lijkt dwepen met fascisme, zelfs al is het fictief fascisme, niet de beste zet voor een politicus, en al helemaal niet voor een burgervader. Al leg ik mijn verwachtingen vast te hoog voor iemand die duidelijk het kapitalistisch relativisme meer genegen is dan het idee dat alle mensen broeders zijn, Ode an die Freude be damned.

Tot slot (sorry, de coherente conclusies zijn ten hemel opgestegen): aanslagen zijn heel erg en angstaanjagend, maar als ik onmiddellijk de ramp met de Herald of Free Enterprise (193 doden door een onnozele menselijke fout) voor de geest kan halen, is “zwartste dag sinds de Tweede Wereldoorlog” dan niet nodeloos pathetisch? Of was het doelbewust pathetisch?

Ach, hier, heb een bezitterige panda.